Ataxie

Wat is ataxie?

Bij ataxie is er een verstoring in de zenuwgeleiding aanwezig waardoor een signaal uit de hersenen naar de spieren niet of onvoldoende wordt doorgegeven. Het is geen ziekte maar een klinisch symptoom. Het paard wankelt en zwabbert alsof hij dronken is. Klinisch zien we een onregelmatige gang, zwaaien met de benen en zelfs de neiging tot omvallen.

Hoe herken ik ataxie bij mijn paard?

Het is vooral moeilijk te zien als de ataxie maar minimaal is. Het paard laat soms een lichte onregelmatigheid zien, of struikelt een keer over zijn eigen benen. Een onregelmatige kreupelheid kan in voor- en achterhand of beide aanwezig zijn. De voor-/achtercoördinatie klopt niet.

Symptomen

Ataxie uit zich over het algemeen in de volgende symptomen:
  • tragere beweging van het been,
  • zwalkend en ongecoördineerd lopen met name vanuit achterhand,
  • scheef dragen van de staart,
  • evenwichtsprobleem,
  • zwaaien met benen.
In lichtere mate uit zich dit in:
  • kreupel of onregelmatig lopen,
  • moeite met tempowisselingen, vooral galop-draf maar ook draf-halt of draf-stap,
  • moeite met verzameling,
  • moeite met inbuigen, stijve of rechte hals.

Verschillende vormen van ataxie

Een afwijking in de halswervels is de meest voorkomende. Ook wel het Wobblersyndroom genoemd. Deze benaming komt van het Engelse woord ‘to wobble’ wat schommelen betekent. Vooral snelgroeiende jaarlingen en twenters worden getroffen. De halswervels vormen door een groeistoornis extra bot bij de groeischijven waardoor er druk op het ruggemerg komt. Ook kunnen de wervels van stand veranderen.

In beweging zien we dat ataxtische paarden de ongecoördineerde bewegingen in de rug opvangen. Zoals bijvoorbeeld bij het halthouden vanuit draf: de voorbenen staan eerder stil dan de achterbenen wat een harmonica-effect veroorzaakt in de rug. Deze paarden hebben dan ook vaak een pijnlijke rug. Onder het zadel zien we dat het paard zich slecht verzamelen en niet rechtgericht kan lopen. Vaak geeft hij verzet omdat hij het werk niet aan kan.

Helaas wordt ataxie vaak niet opgemerkt door de eigenaar waardoor pas bij een dierenarts aan de bel getrokken als wordt als het paard andere klachten laat zien, compensatiegedrag.

Opvallend is dat de symptomen erger worden als het paard moe wordt. De aandoening speelt zich meestal af tussen de gewrichten van de halswervels en bij deze paarden zie je dan ook een stijve rechte hals die problemen kunnen vertonen bij het inbuigen van de hals.

De signalen vanuit de hersenen om te gaan bewegen kunnen door de botobstakels niet meer correct via het wervelkanaal aan de achterhandspieren worden doorgegeven waardoor er dus een waggelende gang ontstaat.

  • Oorzaken kunnen liggen in het aantasten van de zenuwen rond het ruggemerg door rhinopneumonie. Het is het herpesvirus wat deze aandoening veroorzaakt.
  • Een andere oorzaak kan zijn door vallen, een heftige klap of een plots heftige beweging van de hals. Hierbij kan er een beschadiging van het wervelkanaal of zenuwen die daar doorheen lopen optreden.
  • Meer uitzonderlijk is een tekort aan anti-oxidanten, vitamine E, C en selenium. Deze kunnen degeneratie aan de zenuwen geven.

 

Wat kunnen we doen qua training?

Door het paard recht te richten waarbij we hem onbelast, middels grondwerk, gelijkmatig in zijn spieren maken zodat we hem meer in balans helpen te komen. Op deze manier kunnen we goed bekijken hoe hij zijn lijf gebruikt en krijgen we ook zicht op de plaatsing van zijn benen. Doordat hij geen ruiter ballast heeft krijgt hij de kans om zich onbelast sterker te maken en zal hij minder geneigd zijn ‘om te vallen’ wat zo typerend is bij ataxie. Extra gewicht zal hem namelijk sneller uit balans brengen. Daarbij kunnen we zijn achterbenen sterker maken door middel van oefeningen die tevens bijdragen aan zijn coördinatie. Het is zeker niet zo dat alle ataxie gediagnostiseerde paarden baat hebben bij goede training maar het is ook zeker niet zo dat als je paard ataxie heeft er per definitie niet meer mee gewerkt kan worden.